Morskie Oko to największe i najpiękniejsze jezioro w Tatrach. Długość 862 m, szerokość 566 m, długość linii brzegowej 2613 m. Od początków XIX wieku Morskie Oko stanowiło cel licznych wycieczek. W 1817 r. zbudowano drogę z Poronina przez Bukowinę. W 1902 r. ukończono budowę szosy z Zakopanego (Droga Oswalda Balzera) do samego Morskiego Oka, do którego odtąd można było dojechać samochodem. Dziś, na szczęście już nie można, ale przynajmniej wiadomo, dlaczego do Morskiego Oka idzie się szeroką ulicą. Ciekawa jest też historia schroniska. Założone w 1873 r. Towarzystwo Tatrzańskie rozpoczęło swoją działalność właśnie od budowy schroniska przy Morskim Oku, które zostało ukończone w sierpniu 1874 r. W 1898 r. schronisko doszczętnie spłonęło, wobec czego postawiono następne, które dziś nazywane jest starym schroniskiem. W 1908 r. zbudowano natomiast schronisko, które wtedy i dziś nazywane jest nowym schroniskiem. [ET]
Poniżej można zapoznać się z opisami szlaków, których celem, początkiem lub pośrednim punktem jest Schr. nad Morskim Okiem. Lista zawiera opisową nazwę szlaku, kolory poszczególnych fragmentów szlaku oraz czas przejścia. W przypadku szlaków tatrzańskich dodano jeszcze informację o trudności szlaku, przy czym ocena dotyczy najtrudniejszego odcinka.
Jeżeli chcesz zaplanować wycieczkę w oparciu o przedstawione propozycje, to klikając w nazwę przejdź do opisu wybranego szlaku i wybierz znajdujący się na końcu opisu przycisk 'Do kalkulatora szlaków'.
Gdy poniżej nie znajdziesz interesujacego Cię szlaku, to przejdź do 'Kalkulatora szlaków' wybierając ten przycisk:
Kalkulator szlaków - Morskie OkoMorskie Oko z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Szpiglasową Przełęcz to trudniejszy wariant dojścia do Morskiego Oka. Szlak ubezpieczony łańcuchami.
Dolina Pięciu Stawów Polskich to górne piętro Doliny Roztoki, oddzielone od niej 100 m progiem, z którego spada Siklawa. Dolina ma półkolisty kształt i ok. 4 km długości. W dolinie znajduje się Pięć Stawów Polskich (od nich jej nazwa), a poza tym mniejsze: Wole Oko, Szpiglasowe Stawki i jeszcze kilka maleńkich staweczków okresowych. Pierwsze schronisko Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało tu w 1876 r., równolegle za schroniskiem w Roztoce. Powstało nad Małym Stawem, najpierw zbudowane w całości z kamienia, potem rozbudowane już w drewnie. W 1911 r. do Doliny Roztoki zeszły potężne lawiny i odcięły drogę do schroniska. Przez kolejne lata zapomniane schronisko było obrabowywane i w 1919 r. jest w kompletnej ruinie.
Budowa nowego schroniska rozpoczęła się w 1924 r. i ciągnęła się do roku 1931. Trudność sprawiał transport, bo materiały wynoszono na plecach z Roztoki. Przed wojną schronisko ma 100 miejsc noclegowych. Schronisko przetrwało szczęśliwie wojnę, ale na początku 1945 r. spaliło się doszczętnie. W 1948 r. przystąpiono do budowy piątego już schroniska, które ukończono w 1953 r. Schronisko ma własny generator elektryczny i oczyszczalnię ścieków. [ET] [TAT] [SKP]
Płasko kamienną ścieżką.
Siklawa to najwyższy wodospad w Polsce (70 m). Nie jest najwyższym w całych Tatrach (najwyższym jest Ciężka Siklawa u progu Doliny Ciężkiej wys. 100 m), ale jest najpotężniejszy. Spada dwiema, a niekiedy trzema, nawet czterema strugami (które tworzą duże kaskady) ze ściany stawiarskiej Doliny Pięciu Stawów Pol. do Doliny Roztoki. Od dawna była Siklawa często odwiedzana, opiewana wierszem i prozą, malowana, rysowana i fotografowana. W gwarze podhalańskiej oznacza wodospad. Są też inne terminy oznaczające wodospad w Tatrach: siklawica, sikawka, sika, skok, wodogrzmot. [ET] [TAT]
Ścieżka wznosi się lekko wśród kosodrzewiny. Mijamy odchodzące na północ szlaki na Krzyżne, a dalej na Kozi Wierch. Dochodzimy do skrzyżowania ze szlakiem żółtym, który na południe prowadzi na Szpiglasową Przełęcz, a nieco dalej skręca na północ na Kozią Przełęcz.
Tablica znajduje się w miejscu wypadku, który zdarzył się w 1917 r. podczas wspinaczki południową ścianą Zamarłej Turni. 22-letni taternik Stanisław Bronikowski to pierwsza ofiara Zamarłej Turni.
Ścieżką pomiędzy Czarnym i Wielkim Stawem Polskim. Najpierw łagodnie w górę wśród traw i kosodrzewiny, dalej bardziej stromo kamienną ścieżką i rumowiskiem skalnym. Zakosami stromo przez trawiaste zbocze, a na koniec wspinaczka po skałach ubezpieczona łańcuchami. W przypadku, gdy kamienie są mokre, należy zachować dużą ostrożność.
Po wygodnych kamiennych schodach schodzimy coraz niżej podziwiając widoki na Morskie Oko, Czarny Staw i Rysy.
Trasa nazywana jest od dawien Ceprostradą. Obniża się łagodnie dostarczając pięknych widoków na Morskie Oko, Mięguszowieckie Szczyty i Mnicha.
Szlak przez Świstówkę Roztocką to łatwiejszy szlak umożliwiający przejście z Doliny Pięciu Stawów Polskich do Morskiego Oka. Słynie ze wspaniałych widoków. Znany już w pierwszej połowie XIX w.
Dolina Pięciu Stawów Polskich to górne piętro Doliny Roztoki, oddzielone od niej 100 m progiem, z którego spada Siklawa. Dolina ma półkolisty kształt i ok. 4 km długości. W dolinie znajduje się Pięć Stawów Polskich (od nich jej nazwa), a poza tym mniejsze: Wole Oko, Szpiglasowe Stawki i jeszcze kilka maleńkich staweczków okresowych. Pierwsze schronisko Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało tu w 1876 r., równolegle za schroniskiem w Roztoce. Powstało nad Małym Stawem, najpierw zbudowane w całości z kamienia, potem rozbudowane już w drewnie. W 1911 r. do Doliny Roztoki zeszły potężne lawiny i odcięły drogę do schroniska. Przez kolejne lata zapomniane schronisko było obrabowywane i w 1919 r. jest w kompletnej ruinie.
Budowa nowego schroniska rozpoczęła się w 1924 r. i ciągnęła się do roku 1931. Trudność sprawiał transport, bo materiały wynoszono na plecach z Roztoki. Przed wojną schronisko ma 100 miejsc noclegowych. Schronisko przetrwało szczęśliwie wojnę, ale na początku 1945 r. spaliło się doszczętnie. W 1948 r. przystąpiono do budowy piątego już schroniska, które ukończono w 1953 r. Schronisko ma własny generator elektryczny i oczyszczalnię ścieków. [ET] [TAT] [SKP]
Ścieżką brzegiem Przedniego Stawu Polskiego. Pod górę przez rumowisko skalne, dalej przez trawiaste zbocze do przełęczy Siodło pod Świstową Czubą. W prawo w kierunku grani opadającej z Opalonego Wierchu. Po przejściu przez grań zejście do doliny Świstówka Roztocka, a potem podejście po rumowisku skalnym na Rówień nad Kępą. Stąd świetny widok na Tatry Bielskie i Wysokie. Zejście w kierunku Morskiego Oka. Po drodze nieco eksponowany trawers przez Żleb Żandarmerii. Na koniec przez las i asfaltową drogą do Schroniska PTTK nad Morskim Okiem.
Szlakiem z parkingu w Palenicy Białczańskiej, czyli turystyka asfaltowa. Bodaj najbardziej zatłoczony szlak w Tatrach. Turyści chcący dojechać własnym samochodem do Palenicy Białczańskiej powinni z kilkudniowym wyprzedzeniem wykupić e-bilet za pośrednictwem strony internetowej Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Palenica, jako nazwa geograficzna często występuje w całym obszarze Karpat Zachodnich, a oznacza miejsce, gdzie las lub kosodrzewina zostały wypalone. Dawniej było tu kilka szop górali z Białki, od 1951 r. stoją tu duży wojskowy budynek murowany i późniejsze mniejsze, które najpierw służyły jako strażnica WOP, a obecnie jako ośrodek wypoczynkowy. W 1962 r. urządzono tu parking samochodowy dla udających się do Morskiego Oka. To ostatnie miejsce, do którego można obecnie dojechać samochodem. Dojeżdżają tu również busy z Zakopanego. [ET][TAT]
Trasa zaczyna się od węzła szlaków znajdującego się powyżej parkingu w Palenicy Białczańskiej. Biegnie cały czas asfaltem. Po drodze punkt widokowy w głąb Doliny Białej Wody zwieńczony Gerlachem.
Wodogrzmot to słowo z gwary podhalańskiej, a oznacza wodospad o dużej masie wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot. Jako nazwa własna Wodogrzmot, a właściwie Wodogrzmiot, termin ten był stosowany do Niżnego Wodogrzmotu w Dolinie Roztoki, czyli do jednego z trzech obecnie zwanych Wodogrzmotami Mickiewicza. A dostały one imię Mickiewicza z okazji sprowadzenia (w 1890 r.) prochów Adama Mickiewicza z Francji do Polski na Wawel. Towarzystwo Tatrzańskie w 1891 nadało Wodogrzmotom nazwę Wodospady Mickiewicza i umieściło tablicę metalową z odpowiednim napisem przy Niżnim Wodogrzmocie. Z biegiem lat utarła się dla tych wodospadów nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza. Wodospad, który podziwiamy na szlaku, będąc na moście, to Pośredni Wodogrzmot. Dawniej możliwe było dojście ścieżkami ponad Wyżni Wodogrzmot, a do Niżniego Wodogrzmotu dochodziło się od Roztockiego Schroniska. [ET]
Drogą asfaltową wznosimy się lekko. Mijamy leśniczówkę Wanta, a dalej szlak czerwony prowadzi skrótem przez las przecinając trzy razy asfaltową drogę. Dochodzimy do polany Włosienica, dokąd kiedyś dojeżdżały autobusy, a obecnie kończy się trasa dla furmanek wiozących turystów. Stąd już można podziwiać panoramę szczytów otaczających Morskie Oko. Dalej drogą przez las wśród wyłaniających się widoków na Mnicha, Cubrynę, Mięguszowieckie Szczyty dochodzimy do schroniska.
Rysy czyli top of Poland. Każdy, kto chodzi po górach, przynajmniej raz tam chce wejść. Widok ze szczytu aż dech zapiera - ponad 100 szczytów.
Niedaleko od szczytu znajduje się najtrudniejsze miejsce, którym jest pokonywana z pomocą łańcucha kilkumetrowa wąska półka eksponowana z obydwu stron. Za nią szlak wchodzi w charakterystyczną rysę odkąd zaczyna się strome zejście. Zagrożeniem może być śliskie podłoże i strącane kamienie. Opuszczając rysę dochodzimy do trawiasto-piarżystego tarasu o nazwie Bula pod Rysami (2054 m). Mijamy charakterystyczny głaz, skąd piękny widok na Czarny Staw i Morskie Oko. Schodzimy w zakosy po kamiennych stopniach. Dochodzimy do Czarnego Stawu, który obchodzimy z prawej strony.
Kamiennymi stopniami schodzimy do kotła Morskiego Oka. Po prawej stronie towarzyszy nam potok z kaskadami zwanymi Czarnostawiańską Siklawą.
Szlakiem z Toporowej Cyrhli, czyli jak pięknie dojść do Morskiego Oka starą ścieżką, o której już w 1903 r. pisano, że posiada tylko znaczenie historyczne. Z Polany Waksmundzkiej widok w U-kształtny profil Doliny Białej Wody z majestatycznym Gerlachem w głębi.
Toporowa Cyrhla była niegdyś słynna z masowo kwitnących na niej na wiosnę krokusów. Zostały one jednak wyniszczone przez zrywanie, wykopywanie i postępującą zabudowę. Dzisiaj krokusy jeszcze rosną na polanie na początku czerwonego szlaku.
Nazwa Toporowa pochodzi od nazwiska góralskiego Topór. A słowo cyrhla, które na Podhalu i w sąsiednich regionach występuje często, oznaczało polanę, która powstała przez wykarczowanie lasu. Pochodzi od słowa czyrchlić lub czerchlić, które znaczyło "obijać korę z drzewa" aby uschło, albo w ogóle "karczować". [ET] [TAT]
Wspólnie ze szlakiem zielonym, najpierw wśród zabudowań, a następnie przez las do rozstaju szlaków. Skręcając w lewo idziemy dalej leśną ścieżką podchodząc lekko, a następnie obniżając się w kierunku Doliny Suchej Wody. Przechodząc przez mostek docieramy do polany Psia Trawka.
Psia Trawka to polanka nad brzegiem Suchej Wody Gąsienicowej, powyżej ujścia Pańszczyckiego Potoku. Od 1889 stało tu małe, nie zagospodarowane schronisko TT, które w zrujnowanym stanie dotrwało do lat międzywojennych. Nazwa polany pochodzi od psiej trawki, która zresztą tu nie rośnie, odkąd ustał wypas owiec.
Psia trawka, w gwarze podhalańskiej psiara lub psiarka, to bardzo ostra i sucha trawa, która zarasta wyjałowione, przepasione pastwiska i hale. Pastewnie prawie bezużyteczna, bywa nawet szkodliwa dla zwierząt. [ET]
Leśna ścieżka wznosi się znacznie, po czym łagodnieje i dalej biegnie wzdłuż Pańszczyckiego Potoku przekraczając go kilkakrotnie. Opuszczamy koryto potoku i podchodzimy na Polanę Waksmundzką.
Waksmundzka Rówień to duża trawiasta łąka obejmująca szerokie siodło Waksmundzkiej Przełęczy. Waksmund to nazwa wsi położonej 3,5 km na wschód od Nowego Targu. Mieszkańcy tej wsi mieli pastwiska w Gorcach i Tatrach, a wśród nich i Waksmundzką Rówień i Polanę. Słowo rówień w gwarze podhalańskiej oznacza stosunkowo płaskie i duże miejsce, zwykle na dnie doliny. [ET]
Szlak prowadzi w dół przez las. Czasami odsłaniają się widoki na słowackie Tatry Wysokie. W połowie drogi przekraczamy Waksmundzki Potok, po czym szlak lekko wznosi się i opada na Polanę pod Wołoszynem.
Leśna ścieżka obniża się dochodząc do asfaltowej drogi prowadzącej do Morskiego Oka. Po zejściu do drogi skręcamy w prawo i idąc niecały kilometr drogą dochodzimy do Wodogrzmotów.
Wodogrzmot to słowo z gwary podhalańskiej, a oznacza wodospad o dużej masie wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot. Jako nazwa własna Wodogrzmot, a właściwie Wodogrzmiot, termin ten był stosowany do Niżnego Wodogrzmotu w Dolinie Roztoki, czyli do jednego z trzech obecnie zwanych Wodogrzmotami Mickiewicza. A dostały one imię Mickiewicza z okazji sprowadzenia (w 1890 r.) prochów Adama Mickiewicza z Francji do Polski na Wawel. Towarzystwo Tatrzańskie w 1891 nadało Wodogrzmotom nazwę Wodospady Mickiewicza i umieściło tablicę metalową z odpowiednim napisem przy Niżnim Wodogrzmocie. Z biegiem lat utarła się dla tych wodospadów nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza. Wodospad, który podziwiamy na szlaku, będąc na moście, to Pośredni Wodogrzmot. Dawniej możliwe było dojście ścieżkami ponad Wyżni Wodogrzmot, a do Niżniego Wodogrzmotu dochodziło się od Roztockiego Schroniska. [ET]
Drogą asfaltową wznosimy się lekko. Mijamy leśniczówkę Wanta, a dalej szlak czerwony prowadzi skrótem przez las przecinając trzy razy asfaltową drogę. Dochodzimy do polany Włosienica, dokąd kiedyś dojeżdżały autobusy, a obecnie kończy się trasa dla furmanek wiozących turystów. Stąd już można podziwiać panoramę szczytów otaczających Morskie Oko. Dalej drogą przez las wśród wyłaniających się widoków na Mnicha, Cubrynę, Mięguszowieckie Szczyty dochodzimy do schroniska.
Łatwym terenem dochodzimy do wąskiej ścieżki nad przepaścią, a następnie schodzimy stromą rynną. Szlak prowadzi na wąską, eksponowaną ścieżką, zwaną Galeryjką, trawersując zbocze Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego. Schodzimy na szczyt Kazalnicy Mięguszowieckiej (2159 m). Widok na Rysy, Wysoką i Morskie Oko. Schodzimy z pomocą klamer do kolejnej wąskiej eksponowanej ścieżki, a następnie schodzimy stromymi rynnami do Kotła Mięguszowieckiego zwanego Bańdziochem. Po głazach obchodzimy kocioł z prawej strony i schodzimy do stromego żlebu. Przez rumowisko skalne trawersujemy ścianę Kazalnicy Mięguszowieckiej. Potem jeż w łatwym terenie schodzimy po kamiennych schodach wśród kosodrzewiny.
Kamiennymi stopniami schodzimy do kotła Morskiego Oka. Po prawej stronie towarzyszy nam potok z kaskadami zwanymi Czarnostawiańską Siklawą.
Drugi po Orlej Perci najtrudniejszy szlak w Polskich Tatrach. Film z kanału "A chodźże na pole!" jest świetną ilustracją przebiegu trasy i jej trudności. Zapraszam do obejrzenia Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem
Kamiennymi stopniami pniemy się do kotła Czarnego Stawu. Po lewej stronie towarzyszy nam potok z kaskadami zwanymi Czarnostawiańską Siklawą.
Wchodzimy po kamiennych schodach wśród kosodrzewiny, następnie przez rumowisko skalne pod ścianę Kazalnicy Mięguszowieckiej. Trawersujemy pod ścianą dochodząc do stromego żlebu, którym wspinamy się docierając do Kotła Mięguszowieckiego zwanego Bańdziochem. Po głazach obchodzimy kocioł z lewej strony. Wspinamy się stromymi rynnami dochodząc do wąskiej eksponowanej ścieżki. Z pomocą klamer wspinamy się na szczyt Kazalnicy Mięguszowieckiej (2159 m). Widok na Rysy, Wysoką i Morskie Oko. Szlak prowadzi w kierunku Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego, a następnie wąską, eksponowaną ścieżką, zwaną Galeryjką, trawersuje jego zbocze. Następnie szlak wspina się rynną do kolejnej wąskiej ścieżki nad przepaścią, po której już łatwiejszym terenem dochodzimy do przełęczy.
Jedyny polski szlak na Rysy prowadzi z Morskiego Oka. Wycieczka na najwyższy szczyt Polski jest dość męcząca i emocjonująca. W pełni sezonu bywa, że tworzą się kolejki.
Kamiennymi stopniami pniemy się do kotła Czarnego Stawu. Po lewej stronie towarzyszy nam potok z kaskadami zwanymi Czarnostawiańską Siklawą.
Czarny Staw obchodzimy z lewej strony. Wznosimy się w zakosy po kamiennych stopniach. Mijamy charakterystyczny głaz, skąd piękny widok na Czarny Staw i Morskie Oko. Nieco dalej dochodzimy do trawiasto-piarżystego tarasu o nazwie Bula pod Rysami (2054 m). Szlak wchodzi w charakterystyczną rysę odkąd zaczyna się wspinaczka. Zagrożeniem może być śliskie podłoże i strącane kamienie. Po pokonaniu rysy dochodzimy do najtrudniejszego miejsca, którym jest pokonywana z pomocą łańcucha kilkumetrowa wąska półka eksponowana z obydwu stron. Potem już tylko kilka minut podejścia na polski szczyt Rysów.
Rysy czyli top of Poland. Każdy, kto chodzi po górach, przynajmniej raz tam chce wejść. Widok ze szczytu aż dech zapiera - ponad 100 szczytów.
Trasa nazywana jest od dawien Ceprostradą. Wznosi się łagodnie dostarczając pięknych widoków na Morskie Oko, Mięguszowieckie Szczyty i Mnicha.
Po wygodnych kamiennych schodach wznosimy się coraz wyżej podziwiając widoki na Morskie Oko, Czarny Staw i Rysy.
Strome zejście po skałach ubezpieczone łańcuchami. W przypadku, gdy kamienie są mokre, należy zachować dużą ostrożność. Zakosami stromo w dół przez trawiaste zbocze, rumowiskiem skalnym i skalną ścieżką. Łagodnie w dół wśród traw i kosodrzewiny. Na koniec płasko ścieżką pomiędzy Czarnym i Wielkim Stawem Polskim.
Tablica znajduje się w miejscu wypadku, który zdarzył się w 1917 r. podczas wspinaczki południową ścianą Zamarłej Turni. 22-letni taternik Stanisław Bronikowski to pierwsza ofiara Zamarłej Turni.
Skrzyżowanie ze szlakiem żółtym, który na południe prowadzi na Szpiglasową Przełęcz, a na północ na Kozią Przełęcz. Ścieżka opada lekko wśród kosodrzewiny. Mijamy odchodzące na północ szlaki na Kozi Wierch, a dalej na Krzyżne.
Siklawa to najwyższy wodospad w Polsce (70 m). Nie jest najwyższym w całych Tatrach (najwyższym jest Ciężka Siklawa u progu Doliny Ciężkiej wys. 100 m), ale jest najpotężniejszy. Spada dwiema, a niekiedy trzema, nawet czterema strugami (które tworzą duże kaskady) ze ściany stawiarskiej Doliny Pięciu Stawów Pol. do Doliny Roztoki. Od dawna była Siklawa często odwiedzana, opiewana wierszem i prozą, malowana, rysowana i fotografowana. W gwarze podhalańskiej oznacza wodospad. Są też inne terminy oznaczające wodospad w Tatrach: siklawica, sikawka, sika, skok, wodogrzmot. [ET] [TAT]
Płasko kamienną ścieżką.
Dolina Pięciu Stawów Polskich to górne piętro Doliny Roztoki, oddzielone od niej 100 m progiem, z którego spada Siklawa. Dolina ma półkolisty kształt i ok. 4 km długości. W dolinie znajduje się Pięć Stawów Polskich (od nich jej nazwa), a poza tym mniejsze: Wole Oko, Szpiglasowe Stawki i jeszcze kilka maleńkich staweczków okresowych. Pierwsze schronisko Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało tu w 1876 r., równolegle za schroniskiem w Roztoce. Powstało nad Małym Stawem, najpierw zbudowane w całości z kamienia, potem rozbudowane już w drewnie. W 1911 r. do Doliny Roztoki zeszły potężne lawiny i odcięły drogę do schroniska. Przez kolejne lata zapomniane schronisko było obrabowywane i w 1919 r. jest w kompletnej ruinie. Budowa nowego schroniska rozpoczęła się w 1924 r. i ciągnęła się do roku 1931. Trudność sprawiał transport, bo materiały wynoszono na plecach z Roztoki. Przed wojną schronisko ma 100 miejsc noclegowych. Schronisko przetrwało szczęśliwie wojnę, ale na początku 1945 r. spaliło się doszczętnie. W 1948 r. przystąpiono do budowy piątego już schroniska, które ukończono w 1953 r. Schronisko ma własny generator elektryczny i oczyszczalnię ścieków. [ET] [TAT] [SKP]
Od Schroniska PTTK nad Morskim Okiem w dół asfaltową drogą, a następnie w lewo przez las. W górę, po drodze nieco eksponowany trawers przez Żleb Żandarmerii. Osiągamy Rówień nad Kopą. Stąd świetny widok na Tatry Bielskie i Wysokie. Zejście w dolinę Świstówka Roztocka, a potem podejście w kierunku grani opadającej z Opalonego Wierchu. Zejście do przełęczy Siodło pod Świstową Czubą i dalej w dół trawiastym zboczem, potem przez rumowisko skalne. Ścieżką brzegiem Przedniego Stawu Polskiego do Schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich.
Dolina Pięciu Stawów Polskich to górne piętro Doliny Roztoki, oddzielone od niej 100 m progiem, z którego spada Siklawa. Dolina ma półkolisty kształt i ok. 4 km długości. W dolinie znajduje się Pięć Stawów Polskich (od nich jej nazwa), a poza tym mniejsze: Wole Oko, Szpiglasowe Stawki i jeszcze kilka maleńkich staweczków okresowych. Pierwsze schronisko Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało tu w 1876 r., równolegle za schroniskiem w Roztoce. Powstało nad Małym Stawem, najpierw zbudowane w całości z kamienia, potem rozbudowane już w drewnie. W 1911 r. do Doliny Roztoki zeszły potężne lawiny i odcięły drogę do schroniska. Przez kolejne lata zapomniane schronisko było obrabowywane i w 1919 r. jest w kompletnej ruinie. Budowa nowego schroniska rozpoczęła się w 1924 r. i ciągnęła się do roku 1931. Trudność sprawiał transport, bo materiały wynoszono na plecach z Roztoki. Przed wojną schronisko ma 100 miejsc noclegowych. Schronisko przetrwało szczęśliwie wojnę, ale na początku 1945 r. spaliło się doszczętnie. W 1948 r. przystąpiono do budowy piątego już schroniska, które ukończono w 1953 r. Schronisko ma własny generator elektryczny i oczyszczalnię ścieków. [ET] [TAT] [SKP]
Drogą przez las dochodzimy do polany Włosienica, dokąd kiedyś dojeżdżały autobusy, a obecnie kończy się trasa dla furmanek wiozących turystów. Dalej szlak czerwony prowadzi skrótem przez las przecinając trzy razy asfaltową drogę. Mijamy leśniczówkę Wanta, asfaltową drogą dochodzimy do Wodogrzmotów Mickiewicza.
Wodogrzmot to słowo z gwary podhalańskiej, a oznacza wodospad o dużej masie wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot. Jako nazwa własna Wodogrzmot, a właściwie Wodogrzmiot, termin ten był stosowany do Niżnego Wodogrzmotu w Dolinie Roztoki, czyli do jednego z trzech obecnie zwanych Wodogrzmotami Mickiewicza. A dostały one imię Mickiewicza z okazji sprowadzenia (w 1890 r.) prochów Adama Mickiewicza z Francji do Polski na Wawel. Towarzystwo Tatrzańskie w 1891 nadało Wodogrzmotom nazwę Wodospady Mickiewicza i umieściło tablicę metalową z odpowiednim napisem przy Niżnim Wodogrzmocie. Z biegiem lat utarła się dla tych wodospadów nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza. Wodospad, który podziwiamy na szlaku, będąc na moście, to Pośredni Wodogrzmot. Dawniej możliwe było dojście ścieżkami ponad Wyżni Wodogrzmot, a do Niżniego Wodogrzmotu dochodziło się od Roztockiego Schroniska. [ET]
Szlak biegnie cały czas asfaltem. Po drodze punkt widokowy w głąb Doliny Białej Wody zwieńczony Gerlachem. Trasa kończy się na węźle szlaków znajdującym się przed parkingiem w Palenicy Białczańskiej.
Palenica, jako nazwa geograficzna często występuje w całym obszarze Karpat Zachodnich, a oznacza miejsce, gdzie las lub kosodrzewina zostały wypalone. Dawniej było tu kilka szop górali z Białki, od 1951 r. stoją tu duży wojskowy budynek murowany i późniejsze mniejsze, które najpierw służyły jako strażnica WOP, a obecnie jako ośrodek wypoczynkowy. W 1962 r. urządzono tu parking samochodowy dla udających się do Morskiego Oka. To ostatnie miejsce, do którego można obecnie dojechać samochodem. Dojeżdżają tu również busy z Zakopanego. [ET][TAT]
Drogą przez las dochodzimy do polany Włosienica, dokąd kiedyś dojeżdżały autobusy, a obecnie kończy się trasa dla furmanek wiozących turystów. Dalej szlak czerwony prowadzi skrótem przez las przecinając trzy razy asfaltową drogę. Mijamy leśniczówkę Wanta, asfaltową drogą dochodzimy do Wodogrzmotów Mickiewicza.
Wodogrzmot to słowo z gwary podhalańskiej, a oznacza wodospad o dużej masie wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot. Jako nazwa własna Wodogrzmot, a właściwie Wodogrzmiot, termin ten był stosowany do Niżnego Wodogrzmotu w Dolinie Roztoki, czyli do jednego z trzech obecnie zwanych Wodogrzmotami Mickiewicza. A dostały one imię Mickiewicza z okazji sprowadzenia (w 1890 r.) prochów Adama Mickiewicza z Francji do Polski na Wawel. Towarzystwo Tatrzańskie w 1891 nadało Wodogrzmotom nazwę Wodospady Mickiewicza i umieściło tablicę metalową z odpowiednim napisem przy Niżnim Wodogrzmocie. Z biegiem lat utarła się dla tych wodospadów nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza. Wodospad, który podziwiamy na szlaku, będąc na moście, to Pośredni Wodogrzmot. Dawniej możliwe było dojście ścieżkami ponad Wyżni Wodogrzmot, a do Niżniego Wodogrzmotu dochodziło się od Roztockiego Schroniska. [ET]
Asfaltową drogą schodzimy w dół. Po niecałym kilometrze szlak schodzi z drogi skręcając w lewo do lasu. Podchodzi przez las doprowadzając do Polany pod Wołoszynem.
Szlak prowadzi przez las, lekko w górę, a następnie w dół docierając do Waksmundzkiego Potoku. Przekracza potok i podchodzi na Rówień Waksmundzką.
Waksmundzka Rówień to duża trawiasta łąka obejmująca szerokie siodło Waksmundzkiej Przełęczy. Waksmund to nazwa wsi położonej 3,5 km na wschód od Nowego Targu. Mieszkańcy tej wsi mieli pastwiska w Gorcach i Tatrach, a wśród nich i Waksmundzką Rówień i Polanę. Słowo rówień w gwarze podhalańskiej oznacza stosunkowo płaskie i duże miejsce, zwykle na dnie doliny. [ET]
Z Polany Waksmundzkiej schodzimy w kierunku doliny Pańszczyskiego Potoku. Szlak łagodnieje biegnąc w dół potoku i przekraczając go kilkakrotnie. Opuszczając koryto potoku dochodzimy do polany Psia Trawka.
Psia Trawka to polanka nad brzegiem Suchej Wody Gąsienicowej, powyżej ujścia Pańszczyckiego Potoku. Od 1889 stało tu małe, nie zagospodarowane schronisko TT, które w zrujnowanym stanie dotrwało do lat międzywojennych. Nazwa polany pochodzi od psiej trawki, która zresztą tu nie rośnie, odkąd ustał wypas owiec.
Psia trawka, w gwarze podhalańskiej psiara lub psiarka, to bardzo ostra i sucha trawa, która zarasta wyjałowione, przepasione pastwiska i hale. Pastewnie prawie bezużyteczna, bywa nawet szkodliwa dla zwierząt. [ET]
Z polany idziemy przez mostek i lasem wznosimy się lekko opuszczając Dolinę Suchej Wody. Idziemy dalej leśną ścieżką obniżając się, by za jakiś czas spotkać znaki zielone i wspólnie z nimi dojść do zabudowań Toporowej Cyrhli.
Toporowa Cyrhla była niegdyś słynna z masowo kwitnących na niej na wiosnę krokusów. Zostały one jednak wyniszczone przez zrywanie, wykopywanie i postępującą zabudowę. Dzisiaj krokusy jeszcze rosną na polanie na początku czerwonego szlaku. Nazwa Toporowa pochodzi od nazwiska góralskiego Topór. A słowo cyrhla, które na Podhalu i w sąsiednich regionach występuje często, oznaczało polanę, która powstała przez wykarczowanie lasu. Pochodzi od słowa czyrchlić lub czerchlić, które znaczyło "obijać korę z drzewa" aby uschło, albo w ogóle "karczować". [ET] [TAT]
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Rzeżuchy Siklawa Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Wodogrzmoty Mickiewicza Palenica Białczańska
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Dolina za Mnichem Szpiglasowa Przełęcz Tablica S.Bronikowskiego Siklawa Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Siklawa Tablica S.Bronikowskiego Zawrat Kozia Dolinka Czarny Staw Gąsienicowy Schronisko PTTK na Hali Gąsienicowej Przełęcz między Kopami Kuźnice
Trasa: Kuźnice Przełęcz między Kopami Schronisko PTTK na Hali Gąsienicowej Czerwony Staw w Dolinie Pańszczycy Przełęcz Krzyżne Siklawa Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Siklawa Tablica S.Bronikowskiego Szpiglasowa Przełęcz Dolina za Mnichem Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Wodogrzmoty Mickiewicza Palenica Białczańska
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Czarny Staw nad Morskim Okiem Rysy Czarny Staw nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Wodogrzmoty Mickiewicza Palenica Białczańska
Trasa: Palenica Białczańska Rusinowa Polana Rówień Waksmundzka Pańszczycki Potok Czerwony Staw w Dolinie Pańszczycy Przełęcz Krzyżne Siklawa Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Siklawa Tablica S.Bronikowskiego Szpiglasowa Przełęcz Dolina za Mnichem Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Wodogrzmoty Mickiewicza Palenica Białczańska
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Czarny Staw nad Morskim Okiem Rysy Czarny Staw nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Schronisko PTTK nad Morskim Okiem
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Czarny Staw nad Morskim Okiem Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem Czarny Staw nad Morskim Okiem Szeroki Piarg Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Wodogrzmoty Mickiewicza Palenica Białczańska
Trasa: Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko PTTK nad Morskim Okiem Dolina za Mnichem Szpiglasowa Przełęcz Tablica S.Bronikowskiego Zawrat Kozia Dolinka Czarny Staw Gąsienicowy Schronisko PTTK na Hali Gąsienicowej Przełęcz między Kopami Kuźnice Murowanica